+EĞİTİM PROGRAMI İÇERİĞİ

- IX -

ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM

 

Zehirlenme nedir?

Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul edilirler.

Zehirlenmelerde genel belirtiler nelerdir?

Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal

Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk

Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması

Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması

Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir?

Zehirlenme yolları üç grupta toplanır.

Sindirim yoluyla: En sık rastlanan zehirlenme yoludur. Sindirim yoluyla alınan zehirler genellikle ev yada bahçede kullanılan kimyasal maddeler, ıehirli mantarlar, bozuk besinler, ilaç ve aşırı alkoldür.

Solunum yoluyla: Zehirli maddenin solunum yolu ile alınmasıyla oluşur. Genellikle karbonmonoksit (tüp kaçakları, şofben, bütan gaz sobaları), Lağım çukuru veya kayalarda biriken karbondioksit, havuz hijyeninde kullanılan klor, yapıştırıcılar, boyalar ev temizleyicileri gibi maddeler ile oluşur.

Cilt yoluyla: Zehirli madde vücuda direk deri aracılığı ile girer. Bu yolla olan zehirlenmeler böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları, zirai ilaçlar gibi zehirli maddelerin deriden emilmesi ile oluşur.

Sindirim yoluyla zehirlenmede ilkyardım nasıl olmalıdır?

-      Bilinç kontrolü yapılır,

-      Ağız zehirli madde ile temas etmişse su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır,

-      Yaşam bulguları değerlendirilir,

-      Kusma, bulantı, ishal gibi belirtiler değerlendirilir,

-      Kusturulmaya çalışılmaz, özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz,

-      Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir,

-      Üstü örtülür,

-      Tıbbi yardım istenir (112),

-      Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir ;

*        Zehirli maddenin türü nedir?

*        İlaç yada uyuşturucu alıyor mu?

*        Hasta saat kaçta bulundu?

*        Evde ne tip ilaçlar var?

Solunum yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır?

-      Hasta temiz havaya çıkarılır yada cam ve kapı  açılarak ortam havalandırılır,

-      Yaşamsal belirtiler değerlendirilir (ABC),

-      Yarı oturur pozisyonda tutulur,

-      Bilinç kapalı ise koma pozisyonu verilir,

-      Tıbbi yardım istenir (112),

-      İlkyardımcı müdahale sırasında kendini ve çevresini korumak için gerekli önlemleri almalıdır,

-      Solunumu korumak için maske veya ıslak bez kullanılır,

-      Elektrik düğmeleri ve diğer elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmaz,

-      Yoğun duman varsa hastayı dışarı çıkarmak için ip kullanılmalıdır,

-      Derhal itfaiyeye haber verilir (110).

Cilt yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır?

-    Yaşam bulguları değerlendirilir,

-    Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir,

-    Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır,

-    15-20 dakika boyunca deri bol suyla yıkanmalıdır,

-    Tıbbi yardım istenir (112).

Zehirlenmelerde genel ilkyardım kuralları nelerdir?

-      Zehirlenmeye Neden Olan Maddeyi Öğrenmeye Çalışma Varsa Ambalajını Sağlık Kuruluşuna Götür

-      Zehirlenmeye Neden Olan Maddeyi Ortamdan Uzaklaştır

-      H/y Bilinç Durumunu Kontrol Et

-      H/y ABC Yönünden Değerlendir

-      Asit, Alkali İçilmesi Veya Bilincin Kapalı Olduğu Durumlarda KUSTURMA

-      Vücuda Bulaşmış Bir Şey Varsa  Vücudu Bol Su İle Yıka

-      Gaz Zehirlenmesi Varsa Açık Havaya Çıkar

-      Tıbbi Yardım İsteme ( 112 )

İlkyardımcı   müdahale sırasında kendisini ve çevresini korumak için şu önlemleri almalıdır

-      Solunumu Korumak İçin Maske Veya Islak Bez Kullanılmalıdır.

-      Elektrik Düğmeleri Ve Işıklandırma Cihazları Kullanılmamalıdır.

-      Yoğun Duman Varsa Hastayı Dışarı Çıkarmak İçin İp Kullanılmalıdır.

-      Derhal İtfaiyeye (110) Haber Verilmelidir.

Şofben Kazaları

Şofben Sıcak Su Temini Amacıyla Yaygın Olarak Kullanılmaktadır.

Elektrikle Çalışanlar Daha Çok Termostat Arızası Nedeniyle Kazan Patlamalarına Sebep Olabilmekte, Kişiler Sıcak Su Yanıkları İle Karşılaşabilmektedir.

LPG İle Çalışan Şofbenler De Bazen Kazalara Sebep Olmaktadır.

Bu Kazalar Ortamdaki Oksijenin Yanma Sırasında Tüketilmesine Bağlıdır.

LPG Zehirli Değildir. Ancak 6m3’den Küçük, İyi Havalandırılmamış Mekanlarda Şofben Kullanıldığında, Ortamdaki Oksijen Süratle Tükenmekte, Kişiler Bu Yüzden  Havasızlıktan Boğularak Kaybedilmektedirler.

Şofben Kazalarında İlkyardım

-      Kişi Ortamdan Uzaklaştırılır

-      Hareket Ettirilmez

-      Hava Yolu Açıklığı Ve Solunumu Kontrol Edilir

-      112 Aranarak Durum Bildirilir

Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

-      Banyo İçerden Kilitlenmemeli

-      Şofben İyi Çeken Bir Bacaya Bağlanmalı

-      Şofbenin Olduğu Yere Bolca Hava Girişi Sağlanmalı

-      Şofben İle Tüp Arasındaki Hortum 125  Cm Den Uzun Olmamalı

-      Banyodan Uzun Süre Çıkmayan Kişi Kontrol Edilmeli

 

Karbonmonoksit Zehirlenmesi

Endüstriel Merkezlerde Önemli Bir Sorundur.

Eski Motorlara Ait Egzos Gazları ,Gaz Ve Kömür Isıtıcıları, Mangal Kömürleri, Kuyular Ve Derin Çukurlarda Bulunur.

Karbonmonoksit; Renksiz, Kokusuz, Havadan Hafif Ve Rahatsız Edici Olmayan Bir Gazdır.

Hemoglobine Bağlanma Kapasitesi Oksijenden 280 Kat Daha Fazladır.

Karbonmonoksit Zehirlenmesinde Belirtiler

-      Aşırı Yorgunluk , Keyifsizlik  , Grip Benzeri Durum

-      Bulantı  , Baş Dönmesi  , Kusma Karıncalaşma

-      Koma  , Nöbetler ,  Solunum Durması

-      Göğüs Ağrısı   Çarpıntı Hipotansiyon   Kalp Durması

-      Cilt Ve Tırnaklar Kısa Süreli Kiraz Kırmızısı Renk Alabilir.

Karbonmonoksit Zehirlenmesinde İlkyardım

-      Kişi Ortamdan Uzaklaştırılır

-      Hareket Ettirilmez

-      Hava Yolu Açıklığı Ve Solunumu Kontrol Edilir

-      112 Aranarak Durum Bildirilir